La mort del paire seguida recaliu

La mòrt del paire seguida novèla_ recaliu.

-Mam ça pegue...

Maman me fa tastar la confitura. Trempa lo dèt guinhaire dins la confitura e lo me passa suls pòts ,  dins la boca , e ditz trufarèla - «chuca gargamèla».

Disi:

• pu.... c' est bon , je me carre ....

Vertat que me carri al retorn de l'escòla . Maman me prepara doas tòstas de confitura que machugi en bevent un veirat de lach. Raja sus las bragas la confitura , me ven las bregas labrosas e pegosas . Me soveni de l'estiu subretot e sa lum estranha. Lo solelh dintra per la fenèstra que se dubrís sul miègjorn.. L'ivèrn es tròp bas, lo solelh i dintra pas gaire dins la cosina a causa d'una bastissa de ciment.

 E ieu m'engola lo pan , en estudiant lo voide de patz que nais dins mon cap,  mentre que finti  la nívol de posca que dança dins lo rai.

Qualques còps me pren entre sos braces e me sarra fòrt contra sas popas e ieu de pensar : dieu baste que dure aquel moment . Ren de mai mofle al monde que las popas de la maire!

Encara me remembri d'aquela epòca ont me podiá sarrar de la maire sens que me regèta.

Un jorn me cridèt fòrt.

• arrèsta de me pegar . Siás totjorn dins las raubas. Vai t'en jogar defòra ame los autres ...

Un autre jorn me regardèt un bèl briu pensativa  e me diguèt:

• de que servís de se sacrificar pels enfants. Un jorn finisson per te laissar.

Ieu gingolavi. Per de qué me ditz d'orrors parièiras. De qu' ai fach de mal, per s'ameritar de paraulas tan crudèlas .

La vertat la podiai pas devinhar. La foliá arribava .

Que la foliá arribèt pas d'un còp.

Venguèt coma un amiga se convidar a la nòstra taula . A la debuta nos fasiá rire la puta. Maman ausissiá de votzes vengudas dins sa tèsta . Qualques còps me carpanhava quora parlavi alara que veniá de nos dire de calar . Metiá sos dets suls pòts. Disiá chut. Disiá que lo monde nos escotava. Los malvolents.

Lo mètge venguèt de mai en mai sovent. Un jorn la maire  l'acompanhèrem al tren.

Puèi arribèron las letras de l'espital. Un polit espital dels costat de Niça. La sonhava ame de l'electricitat . Des electròdas que li empegavan sus la clòsca. Pareis qu'oblides tot al revelh e mentre las setmanas seguentas .

Nos escriviá que tot se debanava plan levat après las sesilhas d' electrochòcs , que podiá pas escriure. Li arribava de començar la letra a la primièra linha puèi d' alisar dusca a la darrièra , de biais , coma se l'estilò li s' escapava de la man.

Tot desanèt. Lo paire plorava doçament en se tenent lo cap. M' agachava tot còp en diguent :

• qun çaganh !... Rai.... vai , aquò passarà .

Nosautres èrem coma des naufragièrs . Aviam pas sonque lo còr de far calfar quicòm. De cosinar pas qu'un uòu . D' apreparar un repais encara mens . Papa m'envejava crompar de camembèrt. Me remembri que me comandava de lo prene un pauc fach, a quaranta cinc del cent de matièira grassa, pas mai . Manjàvem en silenci sul cunh de la taula, sens escudèla,  sus la tela cirada, sens nos agachar. Cadun son talhon a pausar un tròc de fromatge sul bocin de pan . E de butar ame un gorjada d 'aiga per ieu  o de cafè pel papa. Aital viviam mentre que la maire li  fasián grasilhar la cervèla ame l'electricitat .

Puèi un jorn que los pibols desborravan Mam tornèt. Èra venguda magra e teniá de ridas plondas al front e de plecs a l'airal de la boca. Teniá totjorn son biais de femna fièra ame lo cap en re .

Cal dire qu' aguèri pas gaire lo temps de la pegar a la maman , vist qu'ela e lo paire devián aver un molon de causas a se dire, e la fresa de se trobar sol per se sarrar melhor. Me potonegèt dos còps secs sul front, lèu fach, e prenguèron devèrs la cambra. E a ieu me restèt lo talent de m'aremicolar d'ela.

Aviái res compres . Sabiái pas que lo meu paire èra condemnat , e que la maire podiá pas s 'endurar l'idèa de se trobar veusa,a quaranta ans,  ame un filh de catòrze  .

Cresi qu'es aquò que venguèri un òme subte, dins l'esperit de la maman , vist que se vesiá pas de m'avidar fins a l'atge vertadièr ont un òme capita o pas d' amadurar. Un còp èra, las femnas trabalhavan pas . Avian pas cap d'argent.  E devián tot al marit.

Clavèron la pòrta . E poguèri pas anar me rescondre dins la miá cambra vist que me caliá traversar la dels parents per i aténger. Non sabiái pas de que far . Sortiguèri quora m'arribèron de bruches curióses . Papa foguèt totjorn amorós caluc de sa femna. E l'aimava encara mai dempuèi que sabiá que los jorns li èran comptats . E s' aimèron fòrt aqueste còp, coma se n'èran en passa de morir totes dos. .

A ieu prenguèri un pòt de lach de metal blanc. Traversèri la rota e dintrèri dins l'establa tebesa. L'odor dels fems me geinava pas . Onorina , la pagesa acabava de mólzer la Martina , una vaca genta que me daissava beure dirèctament a la somesa, meteis quora noirissiá son vedèl. Lo lach rajava fòrt coma un fial blanc de fèrre que tindava al fons del ferrat.

Onorina  m'aconsiderèt una segonda e diguèt:

• alara ta maire es tornada ?
• òc.
• va plan?
• sabi pas...
• de tot biais serà melhor per vos... E ton paire?
• ...

Sabiái pas de que dire.

Puèi vogèt lo lach , sus un linge blanc . Lo liquid escrumant , emplenava una  granda selha . Puèi trapèt un embut grand e vogèt dapasset lo lach que perfumava l'aire, e se mesclava a la calor de las bèstias que romiavan davant las grèpias.

Non sabiái pas consí s' endevenián la maire e ela per lo pagament. M'en trachèri pas jamai. A ieu mon prètzfach èra pas que de portar lo lach. Li aviái un rosièr bèl davant sa pòrta. Honorina s' es pas jamai maridada . Eretèt de la bòria e volguèt pas partir a la vila . Lo temps passèt... Praquò servèt de longa son aire de joventa. Me remembri que  fasiá un burre de primièira , quicòm que gostèri pas,  endacòm mai.

Tornèri traversar la rota embosadas . Dubriguèri la pòrta . Ausiguèri la radiò. Al mitan de la cosina papa e maman dançavan . Papa cutava mentre que maman fasià un balanç dels braces , e que despenchenada tornejava . La musica èra tròp fòrta.

Pausèri lo pòt del lach d'alumini sul ponde entre mas cambas per espigar lo recaliu, sai que lo regrelh de lor benastre . Estavan estabordits d'amor , fòls de s'èsser aimats , encara . S' arrapavan coma de negats a l'espèr de lor maridatge , de lors promessas de joinessa nosadas, de se bastir de parets per s 'aparar lor raive , lo niu dels quatre vents , lo dels  sòmis rosigats  e de las parets desboseladas. 

Pensèri que la jòia tornava . La vida tornava . Anàvem tornar prendre la vida d'abans. E tot tornariá coma un còp èra. Imaginas , èri la sens poder artèlhar e subte maman dubrissià los uèls , puèi papa , e me paravan la man . Me sorisián negats dins un raisve d'amor. E ieu dintrèri dins la ronda ame elses , correguèri me sarrar d'elses, los aplanponhèri, ambe mos braces , tròp corts encara, per dançar coma elses,  dins lo ceucle, sus la musica d'un tangò .