Prèmi Nobel Mistral

lo prèmi nobel e Mistral 1904 pichòta istòria

Nobel Mistral 1904  

trach del Lugarn P31 article de Cristian Rapin 1904 MISTRAL NOBELIZAT; Lo 23 de novembre de 1901; lo jornal de l'Europa publiquèt una novèla incresabla que disià atal:" "Nos mandam d'Estockhòlm que l'acadèmia suedesa a concedit lo prèmi Nobel de 300 000 francs , per de meritis literaris al poèta provençal Frederic Mistral, autor de l'epopèia de Mirèia ." Avèm dit que la novèla èra incresabla e o èra efectivament del punt de vista parisenc. Èra pas possible qu'un poètalhon occitan foguèsse estat preferit a un poèta francofòna ! Las protestacions gisclan de pertot . Lo chauvisnista Gaston Paris , complètament desalbirat , parla d' abominacion e la dòcta Academia francesa se n'enfusca . Receu la novèla coam una bofa. E totes , dins lo pichon mond de Paris , de reagir. Vòlon far cessar l'escandal. Còpsèc las intrigas se desvolopan e mai las pressions de tota  natura sens comptar  las representacions mai vergonhosas tant qu'i a que l' inofensiu Sully Prud'homme , que non sap  res d'aqueles manipòlis, es nomenat en lòc e plaça de Mistral dont la personalitat èra massa encombranta.  L'Acadèmia suedesa espaurugada,  fasent pè enrè , la novèla publicada per l'Euròpa vai èstre dementida al prètz d'un polit desòrdre mediatic, mas pauc impòrta ja que la literatura francesa es sauvada e que lo pais dels dreches de l'òme triomfa gràcias a unas d'aquelas malonestetats dont es costumièr. Mas l'istòria coma o sabem totes , s' arrèsta pas aquí . Malgrat l' atituda sectaria dels intellectuals franceses, l'Acadèmia fa tot d'un còp pròva d'un certan esperit d'independéncia . D' efecte lo temps a passat e, en 1904 en inhorant las admonestacions de la França , los academicians nordics atribuisson enfin lo primièr prèmi a Frederic Mistral mas, coma la subjeccion a l'esgard del pol Gallès emprenha encara nos esperits, es decidit que lo partejarà ambe lo dramaturgue castelhanofòna Jose Echegaray. Om espèra qu'ambe aquesta mesura sornarosa, lo pichon mond parisenc sèran mens contrariats . Lo prèmi es donc acordat a Mistral en consideracion de sa poësia tant originala, tant geniala e artistica qu'es lo rebat tant fin de la natura e de la vida populara de son païs, e tanben en rason de son important trabalh dins lo domèni de la filologia provençala...." Se vei qu'aquela distincion  onora non solament lo poèta mas tanben l'autor del Tresor dòu Felibritge e lo fondador del Musèu Arlaten. Lo nom e l'òbra d'Echegaray van de seguit tombar dins lo desmembrièr dementre que la glòria de Mistral quitarà pas de s'espandir. L'actitud de certans intellectuals franceses es sovent considerada coma una simpla reaccion epidermica d'òmes que se cresián investits d'una responsabilitat nacionala. Aquela rason foguèsse vertadièra, aquò mostrariá que, dins aqueste cas coma dins d'autres, l'equitat e la morala an pas res a veire ambe los jutjaments oficials . L'istòria del prèmi Nobel de 1904 nos rapèla que l' intelligentsia francofòna es prèsta a escrapochinar per totes los mejan las temptativas dels escrivans e dels creators de las regions allofònas. Lor cal demorar dins lo relarg que lor es reservat : lo del provencialisme, del folklòr, de la marginalitat , o mièlhs encara lo del cementèri. Malgrat las esitacions que foguèron las seunas, cal saber presar a sa justa valor la causida de l'Académia suedesa que saupèt capténer  fàcia al terrorisme intellectual françès. D'autors illustres coma l'occitan provençal Robèrt Lafont o lo regretat catalan Jordi Ventura , e planes d'autres an dit las grandors be las flaquesas de Mistral. L'òme es ondejant , divèrs, de còps quand i a , irresolgut. Portarem pas cap de jutjament perque , davant la majestat de l' òbra , nos sentèm pas lo drech de donar lo vam a d'impressions fugitivas , non sufisentament apevadas. Notarem solament que l'autor de Mirelha refusèt mantuns còps de dintrar a l'Académia francesa qu' avià pr'aquò coronat Mirelha , Nerta e lo poèma dau Ròse . Mostrèt atal que s'èra d'aquel Estat èra pas d'aquela nacion. Èra un cluc d'uèlh-prudent sens cap de dobte- a las generacions pus avancivas que contunhan lo combat. De Cristian Rapin lo 17 de setembre de 2004 Dins la revista del PNO/