Novèla ....La mort del paire (seguida)

La Mort del Paire  seguida....

Me soi estirat sul lièch estrech . Una cambra de monja . Neta, clara ; linda ambe una fenèstra que dubrissiá sus la carrièra ont vonvonejavan qualques camions. I a via una armari granda ambe un miralh. D'aicí estant podiái veire las meuna cauçaduras poscosas que trespassavan del cubrilièch e la valisa que badava sul ponde . Un parquet de garric pausat pel grand. Al plafon lo parafuèlh de castanhièrs ennegresit del temps. Èra pas de creire mas aviái pas enveja de me remembrar que tres garçons avian dormits aici , e que mon paire èra un dels tres .

Aquò èra una autra istòria.

Benlèu m'aconsomiguèt un brieu. La grand venguèt fregar la pòrta.

-lèva te ...

-.....

-se non dormiràs pas d'aquesta nuèch....

Puèi ausiguèri son pas menut demesir dins lo corredor , puèi sus las grasas de l'escalièr lusent.

Me seguèri . Me sertissiái lord, pesuc , trist.

La vida d' antan se n'èra enfugida. La maison èra venguda un desèrt. A la grand li èra tombada un mena d' aucelàs , ieu, que sabiá ren far de sos dètz dets. Me fintèri dins lo miralh. I vesiái pas qu'un pelucre , un esparnal . Portavi dempuèi mai de doas setmanas la meteissa camisa a carreus que presentava l' avantatge d' amagar la crassa del còl. Reversinavi las margas totjorn mai naut per la meteissa rason. Èri segur de semblar a un fustièr canadian . Las bragas avian perdudas las seus colors originalas. Las margas de las bragas m'arribavan a mièg pompilhs . Al nivèl de las parabèlas e del cuol la color avia virat al blanc. Mas sus las cambas e sul ventre se sarravan del castanh d'origina , mesclat de tacas negras, de la susor del viatge , e de tot mon caminament.

Èran las bragas del mes , ne'n avia pas d'autras per trabalhar.

La valisa clausiá encara dos eslips de talha granda , très malhòts de còs del genre 'beberts» , dos parelh de caucetas, la segonda camisa blava del dimenge, un «short large» del fraire rapetaçat mantuns còps, que quitava pas de grandir, coma o disiá la maire una vèsta del meu paire que me tombava a mièg cuèissas e, que podiái pas metre sens far rire lo mond , un passa montanha qu'aimavi, un parelh de grolas nòvas per la messa.

Maman m'avia plan dich:

• t 'en fagas pels abits... Ambe tota la cosinalha d'amont , trobaràs plan quicòm per te metre, trantola pas per demandar. E se faràn un plaser de te donar. ..Siás un orfanèl... Aja pas vergonha.

Mas se trobèt que cap de cosin passèt pas e que lo mes el se passèt aital.

Davalèri l'escalièr escur. Gausavi pas alucar lo lum. Dins la cosina la grand s' afanava per ieu. I avia una sieta crosa sus la taula granda, en fàcia d'una cadièira tirada. Me diguèt que d'aquesta passa , lo grand èra fòrça cansat , qu'èra anat se jaire. Que totes dos anavan al lièch de bona ora . Fintèri lo relòtge . Las uèch passadas de cinc venián a pro pena de picar . Lo vielhum los tocavan !

Me parèt un croston de pan dur , per copar de trencas e far de trempas . Me vojèt aquí sus l'aiga bolida ambe un «maggie» , e ambe d' alhs copats menuts.

Me pausèt davant l'ensaladièr plen de docetas de l'òrt, que se sona «mache» al nòrd, e un uòu dur ambe la sal e lo pebre . Un pegal d'aiga e un veirat de vin roge. E lo pan dins una desca polidonèla , plegat dins un linge de coton a carreus roges . Se seguèt en fàcia per me regardar manjar. Mas la grand se calava e coma ieu èri pas gaire charraire , lo repais se debanèt dins un silenci plond. S' acontentèt de me fintar manjar soscaira .

• te caldrà anar cercar d'aiga a la font per te lavar deman matin. Cresi que n'as un brave besonh.
• òc..
• I a lo ferrat jos l'aiguièira... Que cresi que lo Martial te vendra prendre a las siès .. E te cal te preparar abans... Cal èstre prèst ..
• òc...
• finís a ton aise , rengarai tot deman matin.

E se levèt , barrèt las tampadas , contrarotlèt la canèla del gas... E prenguèt de son pas lent vèrs la pòrta de la cambra del debàs. Quant de còps aviá fach aqueles gèstes ?

• bona nuèch
• bona nuèch Meme.

La sopa èra la meteissa que la del grand. Aviá pas cap de dents lo paure el . A las liscas de pan, tot còp, se podiá encara ajustar un tròç de fromatge , de ròcafòrt , o de cantal vièlh que te cremavan la lenga , o un tròç de ventresca ...

Me teniái un talent de tigre, de manjar un curat ambe la sotana.

Lequèri l'escudèla . Acabèri l'ensalada . M'assadolèri de pan que trempèri dins la vinagreta . Voidèri lo veirat de roge; ieu que de costuma , a cò de la maire ne'n beviái pas . Aquò me donèt de vam e de calor.

Èri vengut un òme qué!

Anèri trapar lo ferrat jos l' aiguièira darrièr la cortina tibada sus un correjon e sortiguèri.

Coneissiái plan lo ròdol. I èri meteis vengut a l'escòla dos ans a . En 1959 quora lo papa foguèt espitalisat a Larriboisièra a Paris. Aquela annada que li diguèron , que lo seu còr ne'n podiás pas mai, qu'i podián ren , e que li donavan pas mai de tres ans a viure.

 

Dins lo Miègjorn tenián l'aiga a la canèla sus l' aiguièira , mas aquel progrès èra pas arribat aicí .

M'estonavi. Pr'aquò las femnas trabalhavan ja . Marit e femna se podián comptar sus dos salaris. Podián prene las vacanças a la mar. Podián se crompar d' autòs que se'n vesiá fòrça mai que sus las rotas del meu Roèrgue.

Prenguèri sul trepador. De monde se prenián lo fresc a solelh colc. Charravan dins lor «patés» e se calavan de me veire passar , la selha a la man.

« aquò's lo felen de Joseph» ausiguèri dins mon esquina.

Sabián ma venguda.

La font se trobava al caireforc de tres rotas ; la de la vila , la de «Tarlefesse», e la de la montanha.

Tarlefesse èra pas qu'un barri aluènhat de la vila ont se trobava l 'escòla , e la rota de la montanha , per dire , a pro pena una montanhèta traucada de pertot , pels obús de la granda guèrra de 1914 1918. Que lo front se trobava al ras de la vila.

La font . Un tudèl de fèrre de quinze centimètres de torn e de cinc mètres de naut. A un mètre cinquanta d'auçada , i avia un trauc redond de dos centimètres a quicòm pròche . E l'aiga rajava de longa. Un potz artesian . Èra la quichada naturala de la tèrra que fasiá rajar l'aiga aital, de contunh.

Lo solelh s 'èra jagut e la luna montava. De milions de belugas d'argent cascalejavan sus las fuèlhas dels pibols , dels olms que ribejavan la rota , e qu'un ventolin leugièr fasiá frenir la rauba e tremolar los pialses blancs coma los d'una fada , mentre una dança nuechenca a la debuta de l' estiu .

Emplenèri lo ferrat . Ara dins l'èrba se vesiam de beluguetas que s' alucavan de verd . Lo cèl èra negre e traucat de milhierats d'estelas que clinhavan .

Seguissiái la miá vida , ambe mon ferrat a la man . La pòrta èra granda dubèrta sus la libertat. 

AF lo 31 de genièr.